Ochrona przed upadkiem.

Stosowanie środków ochrony przed upadkiem jest w miejscu pracy sprawą priorytetową, ponieważ może przyczynić się do uratowania pracownikowi życia. Wypadki na wysokości bardzo często wiążą się z upadkiem i mogą prowadzić do kalectwa albo śmierci. Właśnie dlatego odpowiednie zabezpieczenia są szczególnie ważne. Wybór środków ochrony indywidualnej jest zależny od miejsca pracy oraz warunków panujących na stanowisku. Zabezpieczenia opierające się na wykorzystaniu sprzętu ochronnego należy stosować, jeśli czynności wykonywane są na wysokościach przekraczających 1 metr. Mogą do nich należeć ochrony zbiorowe np. rusztowania, pomosty, podnośniki, czy siatki ochronne, jak i elementy ochrony indywidualnej. W ramach systemów stanowiących indywidualną ochronę przed upadkiem, wyróżniamy trzy podstawowe grupy zabezpieczeń.

Podzespół kotwiczący

Rolę podzespołu kotwiczącego pełni element zaczepowy, który jest umieszczony na konstrukcji nośnej i przyczepiony do podzespołu łącząco–amortyzującego. Elementem konstrukcji nośnej, do której jest przyczepiony, mogą być części stanowiska pracy np. belki nośne. Należy zwrócić uwagę na to, by fragment konstrukcji pełniący rolę punktu kotwiczenia był w stanie wytrzymać obciążenie wynoszące minimum 15 kN. Dobór punktów kotwiczenia powinien być zgodny z wymaganiami normy PN-EN 795. W przypadku, gdy w miejscu pracy nie ma możliwości wybrania odpowiedniego punktu, należy go skonstruować np. poprzez rozpięcie stalowej liny wokół konstrukcji lub opasanie belki za pomocą linki.

Podzespół łącząco-amortyzujący

Zadaniem tego elementu jest łączenie podzespołu kotwiczącego z szelkami, które ma na sobie pracownik. Ma on na celu złagodzenie skutków spadania z wysokości poprzez pochłonięcie energii kinetycznej, która pojawia się w momencie spadania. Istnieje wiele rodzajów podzespołów łącząco-amortyzujących, działających w odmienny sposób. Mogą mieć one formę urządzeń samozaciskowych, samohamownych lub amortyzatorów włókienniczych wyposażonych w linkę bezpieczeństwa. Wykorzystując lub kompletując elementy zabezpieczające, nie można zapomnieć o tym, że linka bezpieczeństwa, która nie jest wyposażona w amortyzator, nie może być uznana za podzespół łącząco-amortyzujący. Ponadto nie zapewnia ochrony przed upadkiem z wysokości, ponieważ nie zmniejsza obciążeń działających na spadającego. Zgodnie z przepisami, elementy łącząco-amortyzujące muszą spełniać wymagania nakładane przez normę PNEN 354, dotyczącą indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości. W przypadku linek bezpieczeństwa, obowiązuje norma 355, podczas gdy amortyzatorów dotyczy norma PN-EN 353. Wszelkie stosowane w miejscach pracy urządzenia samozaciskowe wyposażone w sztywną prowadnicę muszą spełniać normę PN-EN 353-2.

Szelki bezpieczeństwa

Częścią wyposażenia indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem, którą pracownik ma na sobie, są szelki bezpieczeństwa. Ich zadaniem jest odpowiednie rozłożenie sił działających na ciało podczas spadania, by spowodowane obrażenia były jak najmniejsze. Ponadto maja nadać ciału odpowiednią pozycję podczas spadania. Zgodnie z postanowieniami normy PN-EN 363, jedynym zabezpieczeniem nakładanym na siebie, chroniącym przed upadkiem z wysokości są szelki bezpieczeństwa. Przepisy określają, że pracownik, który ma na sobie szelki bezpieczeństwa musi być połączony do stałego elementu konstrukcji, mającego nośność minimum 15kN, za pomocą punktu kotwiczącego oraz podzespołu łącząco-amortyzującego. Stosowanie szelek bezpieczeństwa regulują normy PN-EN 361 oraz PN-En 358. Dostępnych jest wiele wariantów tego indywidualnego sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości. Wybór odpowiedniego modelu powinien być dokonany na podstawie charakteru pracy, wykonywanej na wysokości. Niezależnie od tego, jaki model zostanie wybrany dla danego stanowiska, bardzo ważne jest, by posiadał odpowiednią wytrzymałość na obciążenia kinetyczne oraz statyczne. Musi być wyposażony w pasy udowe, barkowe oraz siodełko. Dostępne są różne typy szelek, posiadające dodatkowe pasy lub wykorzystujące różnego rodzaju klamry zaczepowe. W przypadku prac, takich jak spawanie, wykonywanych w środowisku, w którym panują wysokie temperatury, sprzęt musi być odpowiednio dobrany pod względem odporności termicznej. W innym przypadku mógłby zostać uszkodzony i nie mógłby spełniać swojego zadania.

Dobór sprzętu asekuracyjnego

Wybór określonego sprzętu asekuracyjnego, obejmującego indywidualne środki ochrony przed upadkiem z wysokości jest określony prawnie według normy PN-EN 363. Na decyzję powinno wpływać wiele czynników, takich jak:

  • możliwość zainstalowania podzespołów kotwiczących lub usytuowanie punktów kotwiczenia, w których mocowany jest system asekuracyjny,
  • wysokość pod stanowiskiem pracy, w którym istnieje zagrożenia upadku,
  • obecność czynników wpływających na działanie elementów ochrony np. zapylenie, skrajne temperatury, odpryski metalu, czy obecność oleju,
  • konieczność przemieszczania się pracownika w obrębie miejsca, w którym występuje zagrożenie upadkiem,
  • czas pracy na wysokości,
  • pozycja w trakcie pracy np. w podparciu,
  • predyspozycje psychofizyczne osoby wykonującej daną pracę.