Ochrona oczu - okulary ochronne

Wiele prac wiąże się z koniecznością stosowania ochrony oczu lub twarzy. Dzięki produktom tego typu można zapewnić pracownikowi zabezpieczenie przed wieloma czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, termicznymi oraz biologicznymi. Zdecydowana większość produktów ochronnych, wyposażona w elementy służące do zabezpieczenia oczu lub twarzy, posiada szybkę ochronną, która ma zapewniać dobrą widoczność, jednocześnie zabezpieczać gałkę oczną np. przed odpryskami. Wśród tego typu produktów ochrony indywidualnej powszechnie stosowane są okulary, gogle oraz osłony twarzy. Bardzo często produkty tego typu charakteryzują się również właściwościami filtracyjnymi np. osłabiającymi natężenie promieniowania nadfioletowego. Poszczególne elementy ochronne różnią się między sobą kształtem szybki, która najczęściej wykonana jest z poliwęglanu, mającego grubość między 0,25, a 3 mm. Jest on powszechnie stosowany ze względu na swoją wysoką wytrzymałość mechaniczną.

Podział ochrony oczu i twarzy ze względu na zastosowanie

Poszczególne elementy ochrony indywidualnej oczu i twarzy można podzielić ze względu na czynniki, przed jakimi mają zabezpieczać pracownika. Stosuje się produkty, które stanowią zabezpieczenie przed czynnikami mechanicznymi, biologicznymi, termicznymi, chemicznymi, promieniowaniem optycznym, łukami elektrycznymi oraz stanowiące ochronę w strefach zagrożenia wybuchem. Wśród produktów chroniących twarz i oczy przed odpryskami ciał stałych oraz uderzeniami, wyróżniamy okulary, osłony i gogle. W tym przypadku obowiązują normy PN-EN168:2005 i PN-EN166:2005, według których wszystkie osłony twarzy, gogle i okulary chroniące przed odpryskami muszą spełniać wymagania odporności na uderzenia. Poszczególne rodzaje elementów ochronnych są podzielone na cztery poziomy, odzwierciedlające ich wytrzymałość na uderzenia mechaniczne. Sprzęt pierwszego poziomu charakteryzuje się podwyższoną odpornością na uderzenia i jest w stanie wytrzymać uderzenie stalowej kulki mającej masę 22 g i prędkość 5,1 m/s. Drugi poziom jest przystosowany do uderzeń o niskiej energii i jest w stanie znieść kolizję ze stalową kulką mającą masę 0,86 gram i poruszającą się z prędkością 45 m/s, Elementy ochrony oczu, które zostały sklasyfikowane jako posiadające trzeci poziom ochrony są odporne na uderzenia o średniej energii np. kulki mającej masę 0,86 g i prędkość 120 m/s. Na czwartym poziome znajdują się elementy charakteryzujące się odpornością na uderzenia mające wysoką energię, czyli mogące przyjąć uderzenie stalowej kulki mającej prędkość 190 m/s i masę 0,86 g.

Ochrona przed substancjami chemicznymi

Wśród produktów tego typu znajduje się sprzęt, który stanowi zabezpieczenie przed działaniem substancji chemicznych oraz pyłów. Ze względu na to, że kontakt elementów ochrony z substancjami chemicznymi jest krótkotrwały, nie ma konieczności uwzględniania ich odporności podczas produkcji. Zadaniem osłon jest ochrona twarzy oraz oczu przed rozbryzgami szkodliwych cieczy oraz dostaniem się do oczu szkodliwych substancji. Gogle chroniące przed substancjami chemicznymi powinny mieć wentylację pośrednią, dzięki której gazy oraz ciecze nie dostaną się do środka.

Ochrona przed promieniowaniem optycznym

Urządzenia do ochrony oczu, które mają za zadanie chronić przed promieniami muszą być wyposażone w filtr optyczny. W tym przypadku poszczególne rodzaje elementów ochronnych można podzielić ze względu na rodzaj promieniowania, przed którym mają chronić.

Zabezpieczenie oczu i twarzy przed czynnikami termicznymi

Sprzęt do ochrony oczu przed czynnikami termicznymi ma za zadanie zabezpieczać pracownika przed gorącymi odpryskami ciał stałych, promieniowaniem cieplnymi, rozbryzgami gorących substancji, czy krótkotrwałą stycznością z płomieniami. Jest stosowany np. w hutnictwie, podczas gaszenia pożarów, czy cięcia plazmą.

Elementy ochrony indywidualnej przed łukiem powstającym przy zwarciu elektrycznym

Bardzo ważne, by tego typu osłony nie posiadały metalowych elementów zewnętrznych i stanowiły zabezpieczenie dla całej twarzy. W tym przypadku minimalna grubość szybki powinna wynosić 1,2 mm, a jej wysokość 150 mmm. Produkt musi zapewniać ochronę przed promieniem nadfioletowym oraz uderzeniami o co najmniej niskiej energii.

Ochrona przystosowana do użycia w atmosferze wybuchowej

W przypadku prac wykonywanych w miejscu, w którym istnieje zagrożenie wybuchem należy zachować maksymalne środki ostrożności i stosować środki ochrony indywidualnej wykonane z materiałów antyelektrostatycznych.

Podział sprzętu służącego do ochrony oczu i twarzy ze względu na rodzaj konstrukcji

Elementy ochronne dzielimy nie tylko ze względu na ich przeznaczenie, ale także na typ konstrukcji. Dzięki temu można wyróżnić okulary, gogle, osłony twarzy, przyłbice spawalnicze, tarcze spawalnicze oraz kaptury. Okulary ochronne posiadają szybki wykonane przeważnie z nietłukącego szkła albo tworzywa sztucznego. Mają za zadanie zabezpieczać przed odpryskami ciał stałych lub cieczy. W przypadku, gdy pełnią również funkcję filtracyjną, są specjalne barwione, by zapewniać ochronę przed promieniowaniem podczerwonym, jaskrawym światłem lub promieniowaniem ultrafioletowym. Największy stopnień bezpieczeństwa zapewniają modele, które są dodatkowo wyposażone w osłony boczne. Mogą mieć także specjalne osłony chroniące przed dostawaniem się odprysków od strony czoła. Gogle ochronne różnią się od okularów tym, że o wiele dokładniej przylegają do twarzy. Dzięki temu zapewniają większy poziom ochrony. W większości przypadków ich szybki są zabezpieczone przed zaparowaniem. W zależności od warunków występujących w miejscu pracy, do którego są przeznaczone, gogle ochronne mogą być wyposażone w system wentylacji pośredniej lub bezpośredniej. Niektóre posiadają konstrukcję, która pozwala na korzystanie z nich podczas noszenia okularów korekcyjnych. Osłony twarzy są przeważnie wykonane z metalowej siatki lub tworzywa sztucznego, takiego jak poliwęglan, czy acetat. Poszczególne rodzaje produktów tego typu są dostosowane do różnego rodzaju środowisk pracy, niektóre mogą być stosowane w kontakcie z chemikaliami, inne do pracy, w której mogą występować odpryski cząstek stałych. Bardzo często są wyposażone w specjalne filtry, stanowiące ochronę przed promieniowaniem, lub dodatkową ochronę podbródka oraz szyi. Mogą być montowane na powierzchni hełmu ochronnego lub nagłowia samonośnego. Przyłbice spawalnicze mają za zadanie chronić twarz oraz oczy przed gorącymi iskrami lub odpryskami, a także szkodliwym promieniowaniem występującym podczas spawania. Ich konstrukcja składa się z trzech podstawowych elementów, takich jak ramka na szybę, filtr oraz korpus. Mogą być mocowane na powierzchni głowy pracownika lub na hełmie ochronnym. Po zamocowaniu przyłbicy możliwe jest jej podniesienie i odsłonięcie twarzy, co zwiększa wygodę użytkowania. Dzięki temu, że przyłbice spawalnicze posiadają wymienne filtry, możliwe jest stosowanie takiego przyciemnienia, jakie jest niezbędne w przypadku określonej techniki spawania. Nowością, która cieszy się coraz większym zainteresowaniem są przyłbice samościemniające, posiadające automatyczny filtr, dostosowujący się do aktualnych warunków. Tarcze spawalnicze są elementami trzymanymi przez pracownika w dłoni, w trakcie spawania. Ich celem jest zapewnienie ochrony oczu, twarzy oraz szyi. W skład ich konstrukcji wchodzi rękojeść, ramka na szybkę, korpus oraz filtr. Podobnie jak przyłbice spawalnicze, posiadają wymienne filtry, dzięki czemu możliwe jest zastosowanie ochrony mającej określony stopień przyciemnienia. Kaptury są stosowane np. w hutnictwie. Ich zadaniem jest zapewnienie ochrony przed skrajnymi temperaturami oraz odpryskami obrabianych substancji. Zabezpieczają nie tylko oczy i twarz, ale także szyję oraz całą głowę.